آشنایی با سوله خرپایی و کاربردهای آن

امروزه به علت ویژگی‌های منحصربه‌فرد سوله‌های خرپایی و کمترین میزان نقص در ساخت این سازه، صنعتگران و افراد متخصص در این زمینه توجه زیادی به این سوله‌ها کرده‌اند. یکی از اصلی‌ترین دلایل در کنار قیمت مقرون‌به‌صرفه و سرعت بالای ساخت‌وساز در این سازه که سبب شده است میزان تقاضا برای طراحی و استفاده از آن‌ها بالا رود، عدم محدودیت در ساخت‌ و ساز از باز شدن سیل است؛ چرا که با کمک این مشخصه می‌توان از مخازن خرپایی برای مکان‌هایی که به دهانه بسیار زیاد نیاز دارند بهره‌گیری کرد. طراحی این سازه به منظور کمترین میزان اتلاف فضا، هزینه و فولاد باید توسط مهندسین سازه با استفاده از محاسبات دقیق و برنامه‌های نرم‌افزاری مربوطه انجام شود. اما سوله خرپایی چیست و چه کاربردها و مزایایی دارد؟

سوله خرپایی چیست و چه مصارفی دارد؟

امروزه در ایران بسیاری از صنایع مثل مرغداری‌ها، آشیانه‌های هواپیما، نمایشگاه‌ها و… از سوله‌ها استفاده می‌کنند. برای درک بهتر این که سوله خرپایی چیست، لازم است تا ابتدا بدانید که سوله، سازه‌ای از جنس فلز بوده که مصارف مختلفی دارد. به طور کل سوله‌ها از سه دسته خرپایی، سوله یو‌ بی ام و سوله تیر ورقی تشکیل می‌شوند. سوله خرپایی (Truss Shed)، ساده‌ترین و همچنین یکی از رایج‌ترین انواع سوله‌ها به حساب می‌آید.

لازم به ذکر است که سقف سوله خرپایی به دو صورت قوسی و شیب‌دار تولید می‌شود. ممکن است برایتان سوال پیش بیاید که چرا به این سوله‌ها عنوان «خرپایی» داده شده است؟ در ساختار این سوله‌ها از خرپا که سازه‌ای چند عضوی بوده بهره‌گیری می‌شود. اعضای خرپا معمولاً به صورت مثلث یا چهارگوش به همدیگر متصل خواهند شد.

به نظر شما دلیل تقاضای بالای سوله خرپایی چیست و چرا این نوع سوله جزو رایج‌ترین انواع سوله‌ها به شمار می‌رود؟ همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، سوله‌های خرپایی از ویژگی‌های منحصربه‌فردی برخوردار هستند که به لطف همین ویژگی‌ها به پرکاربردترین نوع سوله تبدیل شده‌اند. به عنوان مثال، یکی از عواملی که سبب افزایش طراحی و استفاده از سوله‌های خرپایی توسط صاحبان صنایع مختلف شده است، فراهم بودن امکان ساخت این سوله‌ها به اشکال گوناگون بوده که آن‌ها را به سازه‌‌ای منحصربه‌فرد تبدیل می‌کند.

سوله خرپایی چیست و از چه موادی تشکیل می‌شود؟

به طور کل سوله‌های خرپایی می‌توانند از فولاد، پروفیل و گاهی اوقات چوب ساخته شوند؛ البته امکان ترکیب این مواد با هم و تبدیل آن‌ها به سوله خرپایی نیز فراهم است. شایان ذکر است که فولاد مصرفی در این سازه در مقایسه با سوله تیر ورقی کمتر بوده و همین موضوع سبب شده است تا سوله‌های خرپایی در مقایسه با تیر ورقی وزن سبک‌تری داشته و از لحاظ قیمت نیز مقرون به صرفه‌تر باشند.

مزایای سوله خرپایی

• همان‌طور که گفته شد این نوع سوله‌ها دارای وزن سبکی هستند.
• از آن‌جایی که در ساختار سوله‌های خرپایی از ساندویچ پانل دیواری و پانل سقفی استفاده می‌شود، این سازه‌ها در برابر خوردگی، زدگی و مواد شیمیایی مقاومت بسیار خوبی از خود نشان می‌دهند.
• نصب سوله‌های خرپایی بسیار راحت‌ بوده و در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام می‌پذیرد.
• هزینه ساخت این سوله‌ها در مقایسه با سازه‌های دیگر و به‌ ویژه سوله تیر ورقی کمتر است.
• سوله‌های خرپایی در برابر شرایط جوی مختلف مثل باد، باران و حتی زمین‌لرزه نیز مقاوم بوده و پایداری خود را حفظ می‌کنند.

• بهره‌گیری از خرپا در سوله‌های خرپایی سبب زیبایی این سازه می‌شود.
• در سوله‌های خرپایی امکان ساخت سوله با دهانه دلخواه فراهم است.
• با در نظر گرفتن مزیت‌های گفته شده، سوله‌های خرپایی در مقایسه با سوله یو بی ام و تیر ورقی گزینه بهتری محسوب می‌شوند.

کاربرد سوله های خرپایی

اکنون که می‌دانیم سوله خرپایی چیست و چه مزیت‌هایی دارد، خوب است که برای کسب اطلاعات بیشتر با کاربردهای این سازه نیز آشنا شویم. از آن‌جایی که سوله‌های خرپایی در شرایط جوی و محیطی مختلف استحکام و پایداری خود را حفظ می‌کنند، متخصصین از این نوع سازه استقبال زیادی کرده و آن‌ها را مورد استفاده قرار می‌دهند.

اگر برایتان سوال است که کاربرد سوله خرپایی چیست، جالب است بدانید که این سوله حتی در ساخت برج ایفل نیز نقش داشته است! علاوه بر این، از سوله‌های خرپایی می‌توان برای پل‌های بلند و طولانی، استادیوم‌های بزرگ جهان، انواع مختلف ساختمان، کارگاه و کارخانه، پارکینگ، کمپ‌های نظامی، مراکز تجاری و… نیز استفاده کرد.

سوله خرپایی چیست و انواع مختلف آن کدام است؟

نوع سوله خرپایی بر اساس مدل خرپایی که در آن استفاده شده است تعیین می‌شود. خرپاها نیز در انواع مختلفی تولید شده که هرکدام از آن‌ها کارایی مخصوص به خود را دارند. در ادامه با انواع سوله‌های خرپایی آشنا خواهیم شد:

• سوله خرپا به همراه قوس‌های موازی (Truss Chord Parallel)
• سوله هاو (Truss Howe)
• سوله خرپا سقف نور شمالی (Truss Roof Light North)
• سوله خرپا عصایی (Queen Post Truss)
• سوله خرپا چهارگوش (Quadrangular Truss)
• سوله خرپا شاه‌تیر (King Pos Trusst)
• سوله خرپایی چتری (Fan Truss)
• سوله‌های خرپایی پرات (Pratt Truss)
• سوله خرپا قیچی (Scissor Roof Truss)
• سوله‌های خرپایی پاشنه بلند (Raised Heel Roof Truss)

سوله خرپایی چگونه ساخته می‌شود؟

ممکن است برایتان سوال پیش بیاید که مراحل ساخت سوله خرپایی چیست و چگونه این سازه ساخته می‌شود. مهم‌ترین و نخستین مرحله در ساخت سوله خرپایی، بررسی اقلیم و نیازسنجی است. از آن‌ جایی که بحث ایمنی در سوله‌های خرپایی بسیار حائز اهمیت بوده، می‌بایست برای انتخاب محل مناسب، میانگین بارهای هر منطقه جغرافیایی در ۳۰ سال گذشته مد نظر قرار گرفته شود.

منظور از این بارها میزان بارش برف و باران، میزان رطوبت هوا، زلزله‌ خیز بودن منطقه و همچنین میزان وزش باد و طوفان است. در وهله دوم عایق و مواد اولیه انتخاب شده و پس از آن اجزای فولادی سوله مونتاژ می‌شود. در مرحله آخر، دیوارچینی، تأسیسات ساخت و برپایی سقف صورت می‌گیرد.

سخن پایانی

برای این که بتوانیم درک بهتری از این که سوله خرپایی چیست داشته باشیم، لازم است تا ویژگی‌ها، مزایا و کاربردهای این نوع سازه را به طور دقیق مورد بررسی قرار دهیم. مهم‌ترین مزیت سوله‌های خرپایی وزن سبک و همچنین ایمنی بالا در آن‌ها است. علاوه بر این، سوله‌های مذکور در مقایسه با سایر انواع سوله از جهت قیمت ارزان‌تر بوده و نصب و حمل آن‌ها بسیار راحت‌تر است.

از سوله‌های خرپایی با توجه مزیت‌هایی که برای مصرف‌کنندگان فراهم می‌کنند می‌توان در ساخت سالن‌های سرپوشیده‌ای که نیاز به محیط داخلی یکپارچه و بدون ستون دارند به راحتی استفاده کرد. شایان ذکر است که ایمنی بالا در این نوع از سازه‌ها در کنار وزن سبک آن‌ها سبب شده تا سوله‌های خرپایی برای ساخت مکان‌هایی که افراد زیادی در آن کار یا تردد می‌کنند نیز گزینه بسیار مناسبی باشد.

برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه پیشنهاد می کنیم نوشته بچه سوله یا سوله جانبی چیست را مطالعه نمایید.

سوالات متداول

منظور از نیازسنجی در ساخت سوله خرپایی چیست؟

نیازسنجی یکی از مراحل ساخت سوله‌های خرپایی بوده که در آن کاربری سوله به صورت دقیق مورد بررسی قرار می‌گیرد. لازم به ذکر است که این موضوع به انتخاب عایق و متریال مناسب برای ساخت سقف و دیوار سوله و همچنین انتخاب نوع سیستم کمک شایانی خواهد کرد.

عمده تفاوت سوله خرپایی و تیرورقی در چیست؟

سوله‌ها با هدف پایداری بیشتر و همچنین وزن سبک‌تر به کمک ورق‌های فولادی تولید می‌شوند. سازه‌های تیر  ورقی نسبتاً سازه‌های قدیمی هستند و به دلیل داشتن اسکلت فلزی، فاصله زیاد قاب‌ها، بهره‌گیری از تیر و ستون بیشتر، تحمل وزن بیشتر سازه و… سنگین‌تر بوده و در مقایسه با سوله‌های خرپایی وزن بیشتری دارند. از آن‌جایی که در ساختار سازه‌های فلزی خرپا از پروفیل استفاده می‌شود، این سازه‌ها ضمن وزن سبک‌تر، از لحاظ قیمت نیز اقتصادی‌تر هستند.